Pompy ciepła, a inne systemy ogrzewania – który jest najlepszy?

Do ogrzewania domu można wykorzystać wiele systemów ogrzewania zasilanych różnym rodzajem paliwa. Wybór pomiędzy nimi niesie jednak duże konsekwencje. Przede wszystkim koszt ogrzewania i nośników energii w budżecie domowym wynosi aż 40% wszystkich opłat. Oszczędności poczynione w tym obszarze mogą być zatem znaczące. Dodatkowo instalacja ogrzewania może wymagać nie tylko miejsca, ale nawet osobnych pomieszczeń zarezerwowanych tylko w tym celu (skład na węgiel czy kotłownia). Jaki system ogrzewania będzie zatem najlepszy w polskich warunkach?

Najczęściej wykorzystywane systemy ogrzewania

Obok rozpowszechnionych, typowych sposobów na ogrzanie budynku, w ostatnich latach pojawia się coraz więcej nowoczesnych, ekologicznych i ekonomicznych systemów. Z tego powodu podjęcie optymalnego wyboru wydaje się jeszcze trudniejsze. Jednak szybkie porównanie zalet i wad poszczególnych rozwiązań powoduje, że łatwo określić, które ogrzewanie będzie najlepsze dla konkretnego typu budownictwa. Jakie paliwa wykorzystuje się dziś do uzyskania energii cieplnej?

• Węgiel. Cały czas jest niezwykle popularny. Natomiast nacisk na ochronę środowiska, przeciwdziałanie globalnemu ociepleniu oraz aktualne wydarzenia na świecie powodują, że koszt jednej tony cały czas rośnie.
• Drzewo. Nadal często wykorzystywane w wielu gospodarstwach. Natomiast rozwój pieców węglowych skutecznie eliminuje stare systemy ogrzewania oparte na paleniu drewnem.
• Olej opałowy. Paliwa ropopochodne także są niestabilne cenowo i mocno uzależnione od wydarzeń nawet w odległych regionach świata.
• Gaz ziemny. Jeszcze niedawno uważany był za najlepsze, ekologiczne paliwo dla całej Europy. Z tego powodu rozbudowie uległa sieć gazownicza w Polsce. Nadal jednak wiele domów nie ma dostępu do tego paliwa, w związku z czym nie jest to zbyt popularne rozwiązanie.
• Energia elektryczna. Jest to nośnik uniwersalny, a zatem także najbardziej stabilny cenowo. Prąd jest potrzebny nie tylko przy ogrzewaniu, ale także zasilaniu mnóstwa urządzeń w domach, biurowcach oraz fabrykach. Z tego powodu sieć energetyczna jest dobrze rozbudowana i dostępna w całej Polsce.

Cena i dostępność paliwa jest bardzo ważnym aspektem przy wyborze sposobu ogrzewania domu. Jednak istotne są także sprawność czy uciążliwość systemu ogrzewania. Jakie są zalety i wady poszczególnych rozwiązań?

Piec na ekogroszek

Automatyczne piece z podajnikiem były niezwykle popularne kilkanaście lat temu. W przeciwieństwie do stosowanych wcześniej pieców nie wymagały ciągłego pilnowania i dokładania węgla. Zastosowanie sterowników pozwoliło także obniżyć ilość zużywanego paliwa. Dlatego też doskonale sprawdziły się jako usprawnienie centralnego ogrzewania przy stosowaniu starych pieców.

Z drugiej strony piec jest dużym urządzeniem, który wymaga osobnego pomieszczenia. Potrzebne jest także składowisko na węgiel, często w dużej ilości. Spowodowane jest to wysoką ceną tego paliwa w zimie i potrzebie składowania go od lata na cały okres grzewczy. W nowo powstających domach instalacja takiego pieca wiąże się też z ryzykiem wysokich cen w przyszłości, z powodu niewydajności polskich kopalni oraz polityki prowadzonej przez Unię Europejską. Z tych powodów rzadko wybiera się tego typu piece w nowoczesnych budynkach.

Kotły gazowe

Kondensacyjny kocioł gazowy posiada wiele zalet. Jest wygodny i ekologiczny, ponieważ gaz jest najmniej szkodzącym klimatowi paliwem kopalnym. Nowoczesne konstrukcje są też bardzo wydajne, zapewniając sprawność bliską 100%. Oznacza to, że energia zawarta w paliwie wykorzystywana jest w całości do ogrzania budynku.

Wadą tego rozwiązania jest niewielka dostępność do sieci gazowniczej na terenie Polski. Wiele miejscowości, nawet w sąsiedztwie dużych miast wojewódzkich, nadal nie może zostać podłączona do źródła tego paliwa. Wykonanie dodatkowego złącza oraz ryzyko wybuchu ulatniającego się gazu może także zniechęcać wielu właścicieli do wykorzystania kotłów gazowych.

Ogrzewanie elektryczne

Skoro prąd jest najbardziej stabilnym paliwem pod kątem dostępności i ceny, to może klasyczne grzałki elektryczne można wykorzystać do ogrzania swojego domu? Grzejniki na prąd to dobry pomysł na dogrzanie zimnych pomieszczeń. Choć zaletą tego rozwiązania jest sprawność na poziomie niemal 100%, koszt energii w tym przypadku będzie bardzo wysoki. Ogrzanie całego domu w ten sposób byłoby niezwykle drogie.

Pompa ciepła

Złotym środkiem okazać się może pompa ciepła. Jeśli chodzi o sprawność w sensie stosunku energii uzyskanej do wykorzystanej, uzyskuje ona wartość nawet do 400%. Nie przeczy to jednak prawom fizyki, ponieważ energia elektryczna nie jest zamieniana na ciepło. Prąd służy tylko do transportu czynnika roboczego, który pobiera energię cieplną z dolnego źródła (na przykład powietrze na dworze) i oddaje do źródła górnego (budynek). Dużo wyższa sprawność powoduje, że koszt eksploatacji znacząco spada. W długiej perspektywie jest to najtańszy sposób na ogrzewanie domu.

Czy ogrzewanie elektryczne to przyszłość?

Jeśli do tego celu wykorzystywane będą pompy ciepła – jest to całkiem możliwe. Szczególnie w połączeniu z innymi, nowoczesnymi rozwiązaniami. Panele fotowoltaiczne pozwalają uzyskać dużo tańszy prąd (uwzględniając zwrot zakupu paneli), natomiast ogrzewanie podłogowe akumulacyjne umożliwia gromadzenie ciepła w czasie dnia i wykorzystania go nocą, gdy panele nie produkują prądu.

Pompom ciepła sprzyjają także nowoczesne konstrukcje budynków. Ich izolacyjność cieplna jest coraz wyższa. Zapotrzebowanie na ciepło w domach pasywnych czy zeroenergetycznych jest niewielkie. Piece, które muszą być utrzymywane, aby nie wygasły, stają się w takiej sytuacji jeszcze droższe w eksploatacji – szczególnie w okresach przejściowych (jesienią i wiosną). Dlatego też popularność pomp ciepła cały czas rośnie.